ΕπεξεργασίαEdit

Λεξικόν

χημική

επιστήμη που είναι τώρα το πρώτον σπουδαζόμενον εις όλα σχεδόν τα πεπολισμένα Γένη της Ευρώπης. Η τέχνη, διότι η χημική στην πράξη λέγεται τέχνη και στη θεωρία επιστήμη, είναι πάρα πολύ παλαιά. Ως επι­στήμη όμως είναι νεότατη. Αυτή κατά τον Fourcroy(SystemedesConnoissancesChimiquesVol. 1. SectIArticlIIIpag. 5-10 ) συνδέεται με τις περισσότε­ρες επιστήμες, όπως η φυσική ή η ιατρική, οπότε καλείται Ζωτική Χημική (LaChimieanimaleκαι καταγίνεται με την ανάλυση του ζώου. Η χημική ήλκυσε λόγω της κοινοφελούς της χρήσεως πλήθος σοφών ανδρών, εις αύξησιν και τε-λειοποίησίν της. Το να θεωρήσει κάποιος μια επιστήμη ή γνώση του ανθρώπου και μάλιστα της χημικής, που στρέφεται στο λαβύρινθο της αποκρύφου φύσεως, τέλεια είναι σημάδι εσχάτης μωρίας. Άλωστε ομολογείται ότι όσο περισσότερο αυτή αναπτύσσεται, τόσο περισσότερο πολαπλασιάζονται σ’ αυτήν οι κοινές αλήθειες. Αν και είναι νέα, οι πρόοδοί της όμως είναι θαυμάσιες. Από κάθε μέρος εκδίδονται Εφημερίδες και Χρονικά της Χημικής με νέες ειδήσεις και νέα πειράμα­τα. Οι σοφές εταιρείες ανακοινώνουν τα αποτελέσματα των πειραμάτων τους και βλέπει κανείς την επιστήμη αυτή να προχωρεί με γιγαντιαία πηδήματα. Η Χημική Φιλοσοφία του Φουρκροά, όστις μετά κλέους φιλοσοφεί στη Γαλία είναι αξιόλογο βιβλίο που όλα τα πεπαιδευμένα έθνη μόλις έκανε την εμφάνισή του, έσπευσαν να το μεταφέρουν στη δική τους γλώσσα. Και πράγματι είναι μια συνοπτική και εύκολος αντίληψη όλων των θεωριών και αποτελεσμάτων εξ ων συνίσταται η Χημική. Δεν υπέφερε λοιπόν και ο ημέτερος μεταφραστής να μένη το ημέτερον Γένος υστερημένον του τοιούτου θησαυρού αλά … μετήνεγκεν αυτήν εις την ημετέραν διάλεκτον. Και αν εμεταχειρίσθη εις την μετάφρασιν καινουργείς λέξεις, δεν πρέπει να είναι μεμπτός. Ας μην τολμήσουν οι δύστηνοι Λογοδαίδαλοι και Λεξηθήραι και εις τούτο να ανοί­ξουν την γραώδη γλώσσαν των, προφασιζόμενοι τάχα ότι αι λέξεις δεν είναι της αττι­κής Κωλιάδος, αλά ας μάθουν πρώτον ότι κάθε Επιστήμη, ως έν Λεξικόν, έχει τας ιδιάς της τεχνικάς λέξεις.

IX, XII