διακρίνεται από την εμπειρική κοσμολο­γία, που αποτελεί μέρος της Εμπειρικής Φυσικής, καθότι δεν θεωρεί τον κόσμο ως αντικείμενο της πείρας και της εξωτερικής αίσθησης, δηλαδή ως κόσμο αισθη­τό όπως εκείνη, αλά ως αντικείμενο του Λόγου, δηλαδή ως κόσμο νοητό. Παρ’ όλα αυτά με τον όρο νοητό κόσμο δεν εκλαμβάνουμε το συμπλήρωμα των αϋλων όντων, αλά το απόλυτο άθροισμα των εν τόπω και χρόνω υπαρχόντων. Δηλα­δή αν και φαίνονται τα πράγματα αυτά μερικώς, η Μεταφυσική Κοσμολογία τα συμπεριλαμβάνει όλα μαζί και έτσι εξετάζει τα επιθεωρούμενα αυτών στο σύνολό τους. Κατ’ αυτό διακρίνεται η Κοσμολογία αυτή και από την Περί της αισθητής φύσεως φιλοσοφία, η οποία είναι Μεταφυσική της αισθητής φύσεως. Στην Μετα­φυσική Κοσμολογία εντάσσονται 4 κοσμολογικά προβλήματα: α) Έχει ο κόσμος αρχή εν χρόνω και πέρατα εν τόπω ή είναι και κατά τα δύο απέραντος; β) Οι υλικές ουσίες συνίστανται από πλήθος απλών μερών πεπερασμένων ή είναι σύνθετες από μέρη απειράριθμα, εκ των οποίων έκαστο είναι και το αυτό σύνθετο; γ) Υπάρχουν στον κόσμο αιτίες απόλυτες και ελεύθερες ή είναι όλες σχετικές και υπαγόμενες σε αναγκαιότητα; δ) Υπάρχει στον κόσμο κάποια ύπαρξη αναγκαία ή η κάθε μία είναι ενδεχόμενη;