×

Σημείωση

Δεν σας επιτρέπεται να τροποποιήσετε αρχεία
ΕπεξεργασίαEdit

Λεξικόν

πέντε φωναί του Πορφυρίου

κατά τη διαίρεση του όρου, άλος είναι κοινός και καθόλου και άλος ενικός. Ο καθόλου και κοινός όρος σημαίνει πράγ­μα που αναφέρεται σε πολά. Επειδή ένα πράγμα με τρεις τρόπους αναφέρεται σε πολά, τρία είναι τα καθόλου: α) Καθόλου και κοινόν κατ’ αιτίαν, δηλαδή εκείνο που μπορεί να κάνει πολά πράγματα, π.χ. ο Θεός κάνει τα στοιχεία. β) Καθόλου κατά παράστασιν, δηλαδή εκείνο που εικονίζει και παριστάνει διάφορα πράγματα, π.χ. η ιδέα στη διάνοια του κτίστη παριστάνει πολούς όμοιους οίκους. γ) Καθόλου κατά το είναι και υπάρχειν, που ορίζεται ως ένα το οποίο λαμβάνεται ως μέρος ενός συνόλου. Π.χ. Ιωάννης εστί άνθρωπος. Η λογική εξετάζει το καθόλου κατά το είναι, το οποίο λέγεται καθόλου μεταφυσικόν και λογικόν και σημαίνει φύσιν και ουσίαν ή σαφέστερα έννοια φύσεως απλώς νοουμένη παρά της διανοίας έξω των ατόμων αυτής, η οποία ευρίσκεται σε όλα τα άτομα και λέγεται για το καθένα χωριστά.Το καθό­λου δεν είναι κάτι πραγματικό, που υπάρχει έξω από τη διάνοια, αλά έννοια υπάρ­χουσα στη διάνοια. π.χ. η ανθρώπινη φύση κοινώς θεωρουμένη ανεξαρτήτως των ατόμων δεν είναι πράγμα υπάρχον, επειδή δεν υπάρχει στη φύση των όντων μία κοινή ανθρωπότης χωρισμένη από κάθε υποκείμενο - άνθρωπο, αλά είναι λόγος ουσίας και έννοια που έχει ύπαρξη μόνο στο νου μας. Αυτό το μεταφυσικό καθόλου, που σημαίνει πράγμα κοινό σε πολά, διαιρείται με πέντε τρόπους: στο γένος, το είδος, τη διαφορά, το ίδιον και συμβεβηκός. Οι πέντε αυτές ονομασίες του καθόλου λέγονται πέντε φωνές του Πορφυρίου, διότι τις εξήγησε ο Πορφύριος, μέγας φιλό­σοφος, συμμαθητής του Ωριγένους και διδάσκαλος του Ιαμβλίχου. Τα πέντε αυτά καθόλου χαρακτηρίζονται από τους Λατίνους φιλοσόφους ως κατηγορήματα.

55-61