ΕπεξεργασίαEdit

Λεξικόν

ύλαι φυτικαί

οι ουσίες που συνιστούν την υφή των φυτών. Αυτές διαφέρουν από εκείνες των ορυκτών υλών και κατά την πολύπλοκη σύνθεσή τους και κατά το ότι όλες μεν μπορούμε να τις αναλύσουμε, καμία όμως δεν μπο­ρούμε να συνθέσουμε. Μόνο ο μηχανισμός και τα τω όντι φυτίζοντα μπορούν να γεννήσουν εκείνες τις ύλες που βρίσκουμε στα φυτά. Κανένα τεχνητό όργανο δεν μπορεί να μημηθεί τις συνθέσεις αυτές που γεννώνται δια των οργανικών μηχανών των φυτών. Όσο λιγότερες και απλούστερες φαίνονται οι ουσίες από τις οποίες κα­τασκευάζουν τα φυτά όλες εκείνες τις ύλες που συνιστούν την υφή τους, οι οποίες είναι 4 ή 5 : φωτιστικόν, θερμαντικόν, ύδωρ, αήρ, και ανθρακικόν και τις οποίες μπορούμε να θεωρήσουμε ως λείψανα άλων σεσηπότων και εις χουν μεταβληθέ-ντων φυτών, τόσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά των ιδιοτήτων των φυτικών υλών μεταξύ τους. Όλες οι φυτικές ύλες μπορούν να αναχθούν σε μία προσδιορισμένη ποσότητα κυρίων και κεφαλαιωδών ουσιών, επειδή αυτές τις ύλες μπορούμε να τις εξαγάγουμε από τα φυτά με απλούστατα μηχανικά μέσα, με κάποιο άμεσο τρόπο ανάλυσης, χωρίς να μεταβληθεί η φύση τους. Αυτές οι κατά το μάλον ή ήττον σύν­θετες ύλες έχουν την έδρα τους στα ίδια τα όργανα, σε μικρά αγεία, στη ρίζα, στο βλαστό, στα φύλα, στα άνθη, στους σπόρους. Τρόποι με τους οποίους μπορούμε να αποκτήσουμε τη φυτική ύλη είναι: η ησυχία, το στράγισμα, ο χυλισμός, η έκθλιψις, η απόπλυσις, η απόσταξις, που γίνεται σε χαμηλή θερμοκρασία. Ως φυσικές ύλες θεωρούνται: ο οπός, η βλέννα, το σάκχαρ, το ουσιώδες άλας, το έμμονον έλαιον, το πτητικόν ή αιθερικόν έλαιον, το άρωμα, η καμφορά, η ρητίνη, το βάλσαμον, η κομ-μυρητίνη, το άμυλον, ο ιξός, η βαφή, η ελαστική ρητίνη, το ινώδες μέρος. Εκτός των παραπάνω βρέθηκε στα φυτά και μία άλη που μοιάζει με τις ζωώδεις ύλες και είναι πολύ πιθανόν ότι υπάρχουν και άλες ως τώρα άγνωστες, όπως η ουσία που συντείνει στην κατεργασία των δερμάτων, δηλαδή η βυρσοδεψική. Ο Φουρκοά πρόσθεσε στη νεότερη Χημική και κάποια άλα συστατικά φυτών, εξαιρώντας το άρωμα το οποίο θεωρεί ιδιότητα του πτητικού ελαίου. Τέτοια είναι: ο φυτικός χυ­λός, ο κηρός των φυτών, η βυρσοδεψική ύλη και ο φελός, ύλη που σχηματίζει την επιδερμίδα των φυτών, σώμα ελαφρό και πορώδες, όχι πολύ διαφορετικό από το ξύλο, με περισσότερο υδρογόνο.

131-151