όπως η τέχνη του να κινεί κανείς μεγάλα βάρη, έχει τους νόμους και κανόνες της στις δυνάμεις του σώματος και στους μο­χλούς που οι βραχίονές μας έμαθαν να μεταχειρίζονται —η σύγκρισις αυτή είναι του περιφήμου Βάκων Βρετανού, του πατριάρχου των νεωτερικών φιλοσόφων— παρο­μοίως η τέχνη του στοχάζεσθαι έχει τους δικούς της νόμους στις ψυχικές δυνάμεις και στους μοχλούς που ο νους μας έμαθε να μεταχειρίζεται. Πρέπει επομένως να παρατηρήσουμε αυτές τις δυνάμεις και αυτούς τους μοχλούς. Η Λογική λοιπόν που μελετά την τέχνη του στοχάζεσθαι δεν μπορεί να αρχίσει με ορισμούς, αξιώμα­τα και αρχές, αλά παρατηρώντας τα μαθήματα που η φύση μας έδωσε. Η Λογική αυτή (του Κονδιλιάκ) στο πρώτο μέρος της εκθέτει την ανάλυση, μέθοδο που μά­θαμε από την ίδια τη φύση και εξηγεί κατά τη μέθοδο αυτή την αρχή και τη γένεση των ιδεών και των δυνάμεων της ψυχής. Στο δεύτερο μέρος της εξετάζει την ανά­λυση ως προς τα μέσα και τα αποτελέσματά της, ώστε η τέχνη του συλογίζεσθαι να γίνει μια γλώσσα καλοφκιασμένη. Αυτή η Λογική δεν μοιάζει με καμία άλη από όσες έκαναν ως τώρα. Πολά βιβλία επιγράφονται Λογικαί, στα περισσότερα όμως δεν αρμόζει αυτό το όνομα, παρά κατ’ αντίφρασιν. Ο νέος τρόπος με τον οποίο η Λογική του Κονδιλιάκ πραγματεύεται το θέμα της δεν είναι το μόνο της προτέρη­μα. Αυτή πρέπει να είναι η απλούστερη, ευκολότερη και φωτιστικότερη.