οι εκ του πυρός διαρρήξεις κυρίως των βουνών. Το πυρ αυτό προέρχεται από τα εμπρήσιμα σώματα, τα οποία διαλύοντας το ύδωρ περιέχουν οξυγόνο και εκλύουν υδρογονικό πνεύμα. Από αυτό άλο υψώνεται και άλο αναφλέγεται με την προσέγιση του ατμοσφαιρικού αέρα και έτσι δη­μιουργούνται τα παράδοξα φαινόμενα των διαρρήξεων. Σε αυτές είναι αναγκαία η συνδρομή όχι μόνο του ύδατος αλά και του αέρα. Π.χ. ζύμη θείου και σιδήρου, βρεγμένη με λίγο νερό και ερχόμενη σε επικοινωνία με τον αέρα, φουσκώνει και δημιουργεί αεροειδή πνεύματα και ανάβει. Το θερμαντικό προξενεί πυρ. Δεν είναι παράδοξο που από τις διαρρήξεις της γης πετάγεται έξω ύλη. Η ύλη αυτή μπορεί να είναι λασπώδης ή υδατώδης.