×

Σημείωση

Δεν σας επιτρέπεται να τροποποιήσετε αρχεία
ΕπεξεργασίαEdit

Λεξικόν

σώμα φυσικόν και μεταφυσικόν

κάθε τι εκτατό, αδιάβατο, παθητικό εκ φύσεως και αδιάφορο τόσο στην κίνηση όσο και στην ηρεμία, δεκτικό οποιουδήποτε σχήματος και μορφής. Η ύπαρξη των σωμάτων ανακαλύπτεται με τις αισθήσεις. Με αυτές μπορεί κανείς να αποκτήσει ασφαλή γνώση, της οποίας τα όρια δεν εκτείνονται πέραν τούτων. Τα σώματα ενεργούν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στα όργανα των αισθήσεων και μέσω αυτών καταγράφονται στην ψυχή οι ιδέες τους, οι ποιότητες ή ιδιότητές τους. Οι ιδιότητες των σωμάτων διακρίνονται σε γενικές ή καθόλου ιδιότητες, οι οποίες αφορούν το σύνολο των πραγμάτων και σε ιδιότητες, ποιότητες ή συμβεβηκότα, χωρίς καθολική ισχύ. Καθόλου ιδιότητες είναι η έκταση, το σχήμα, η θέση, η στερεότης, η αδράνεια, η δυνατότητα κίνησης, η ηρεμία, η βαρύτης, η ελκυστική δύναμη, η ώθηση, η διαμονή. Από τις ιδιότητες αυ­τές 3 ονομάζονται πρώτες, γιατί παραμένουν σταθερές, χωρίς αυξομειώσεις, όπως έκτασις, στερεότης, αδράνεια, ενώ οι άλες ονομάζονται δεύτερες, όπως το σχήμα, το διαιρετό και η κίνηση. Στις ποιότητες των σωμάτων ανήκει η ηλεκτρικότης, η σκιερότης, η διαφάνεια, η ρευστότης, η σταθερότης, η χρωματιστικότης, η θερμό-της, η ψυχρότης, η ευχυλότης, η αχυλότης, η δυσωδία, το ηχώδες, το ανηχώδες, η ελαστικότης, η απαλότης, η τραχύτης, η κουφότης (ελαφρότητα), κ.λπ Η ουσία των σωμάτων δεν ταυτίζεται με την έκτασή τους, γιατί από την έκταση δεν συ­νάγονται οι υπόλοιπες ιδιότητες της ύλης. Το κενό υπάρχει. Στο πλήρες η κίνηση και η διαίρεση της ύλης είναι αδύνατη. Αίτιο κίνησης του κόσμου είναι ο θεός, που δημιουργεί τα σώματα ως δεύτερα αίτια κίνησης. Η κίνηση των σωμάτων ερμηνεύ­εται με τους νευτώνειους νόμους: την αρχή της αδράνειας, τη σχέση αιτίου (δύνα­μης) — κινητικής μεταβολής (επιτάχυνσης), την ισότητα δράσης αντίδρασης.

31, 72-78, 83-85, 163 -168, 185-186, 202-204, 226-227, 233-234