κύκλος μεταλικός ή από κάποια άλη ύλη, ο οποίος διερχόμενος δια των πόλων της γης και περικυκλώνοντας την σφαίρα με κάποια απόσταση, τη διαιρεί σε δύο ίσα ημισφαίρια, το ανατολικό και το δυτικό. Καλείται κύκλος θέσεως, γιατί όταν επιζητείται ο προσδιορισμός του μήκους και πλάτους ενός τόπου, η δύση και η ανατολή του, αυτός (ο τόπος) τίθεται κάτω από τον κύκλο θέσης. Στις παλαιές σφαίρες ο κύκλος θέσεως επέχει θέση πρώτου μεσημβρινού.