είναι για μας αξιοσημείωτη, γιατί από τους κόκκους της κατασκευάζεται η σοκολάτα. Πατρίδα της είναι τα θερμά μέρη της Αμερικής και αναπτύσσεται ιδιαίτερα στις Ισπανικές Επαρχίες, αποτελώντας αξιόλογο εμπο­ρικό είδος. Το πάχος της είναι 8 δακτύλων, το ύψος της 12 ποδών. Έχει φύλα όμοια με της λεμονιάς, μικρά και αθρόα άνθη και από το καθένα τους γεννιάται ένας μόνος καρπός ή κρεατώδης λοβός, μεγέθους πεπονιού, σχήματος επιμήκους, οξυ-κατάληκτος και διαιρημένος σε φέτες. Άγουρος ο καρπός φαίνεται κίτρινος, όταν ωριμάσει γίνεται πορφυρός. Έχει λευκή και απαλή ψύχα που τρώγεται, αν και δεν είναι τόσο νόστιμη. Το αξιολογότατο του καρπού αυτού είναι οι ως 100 περιεχόμενοι σπόροι, οι κακαοκύαμοι, ισομεγέθεις με μικρό βελανίδι και τυλιγμένοι με λεπτό σκληρό και λιπαρό υμένα. Αυτοί φρύγονται και τριβόμενοι έπειτα πάνω σε θερμό λίθο γίνονται σαν μάζα, στην οποία προσθέτουν βανίλι και άλα αρώματα και έτσι γίνεται η σοκολάτα. Φρυγόμενοι οι κύαμοι αυτοί, αλέθονται, βράζονται και πίνονται, όπως ο καφές, με ζάχαρη και ανθόγαλο. Τούτο δε είναι ακράτισμα υγιές, θρεπτικόν και ολιγότερο θερμόν από τον καφέ. (σημ.: κακαόδενδρο.)