Βιογραφίες

Σταγειρίτης Αθανάσιος [περ. 1780, Μακεδονία - περ. 1840, (;)]

Λόγιος ευγενικής καταγωγής από την Μακεδονία, ο Αθ. Σταγειρίτης έδρασε στις αρχές του 19ου αιώνα. Οι ακριβείς ημερομηνίες γέννησης και θανάτου του καθώς και οι αντίστοιχες τοποθεσίες, όπου έλαβαν χώρα, παραμένουν άγνωστες.

Οι λιγοστές πληροφορίες που διαθέτουμε γι’ αυτόν, τον παρουσιάζουν ως αντίπαλο του Α. Κοραή αναφορικά με τις γλωσσικές του αντιλήψεις και υπέρμαχο του γλωσσολογικού συστήματος του Π. Κοδρικά [ΜΕΕ, 1926: 264]. Ως μέσο προβολής αυτών του των απόψεων χρησιμοποίησε την εφημερίδα 'Καλλιόπη', της οποίας υπήρξε εκδότης. Γνωρίζουμε, ακόμη, ότι διετέλεσε καθηγητής της ελληνικής γλώσσας στην 'Καισαροβασιλική Aκαδημία των Ανατολικών Γλωσσών' της Βιέννης λίγο πριν αλλά και κατά τη διάρκεια του 1815 [Αραβαντινός, 1960: 197]. Στην αυστριακή πρωτεύουσα, επίσης, πρόκειται να εκδοθούν όλα τα γνωστά έργα του, γεγονός που μας επιτρέπει να εικάσουμε την μακρόχρονη διαμονή του στην πόλη.

Συνέγραψε κείμενα φιλολογικού, ιστορικού, γεωγραφικού και μαθηματικού περιεχομένου με σκοπό να συνεισφέρει στην πνευματική πρόοδο των Ελλήνων της Γερμανίας. Μεταξύ αυτών αναφέρουμε μια Επιτομή της αριθμητικής (1810), καθώς και την Ιστορία και Γεωγραφία της Ηπείρου (1819). Το τελευταίο αποτελεί μια συλλογή κειμένων από πολλούς συγγραφείς [Βρετός, 1857: 207]. Επίσης, υπήρξε ο συντάκτης του πεντάτομου έργου Ωγυγία ή Αρχαιολογία, που περιέχει τη θρησκευτική ιστορία, τη μυθολογία και τα έθιμα των αρχαίων χρόνων προς κατανόηση των ποιητών και συγγραφέων αυτής της περιόδου [Βρετός, 1857: 210]. Δικό του είναι και το σύγγραμμα με τίτλο Δομαιρών επιτομή ιστορίας Γενική, το οποίο εκδόθηκε σε τρεις τόμους το 1812. Πρόκειται για έργο μεταφρασμένο από τα γαλλικά, που προοριζόταν ως διδακτικό εγχειρίδιο για την ελληνόφωνη εκπαίδευση. [Αραβαντινός, 1960: 197]

Στα περισσότερα από αυτά τα κείμενά του έκανε -καθώς αναφέρεται- χρήση της απλοελληνικής [ΜΕΕ, 1926: 264 και Βρετός, 1857: 184, 200 κ.ε.]. Προφανώς, πρόκειται για τη γλώσσα της φαναριώτικης κοινωνίας και του πατριαρχείου, που διέφερε τόσο από την αρχαΐζουσα, όσο και από την λεγόμενη 'κοινή' ελληνική. 

Εργογραφία


  • Επιτομή αριθμητικής, Βιέννη, 1810
  • Δομαιρών επιτομή ιστορίας γενική, Βιέννη, 1812
  • Ωγυγία, ή Αρχαιολογία, Βιέννη, 1815, 1816, 1817, 1818, 1820
  • Βίος Μιλτιάδου του Αθηναίου, Βιέννη, 1818
  • Τρόπαιον ελληνικόν, ή πρώτος πόλεμος Ελλήνων και Περσών, Βιέννη, 1818
  • Ηπειρωτικά, ήτοι Ιστορία και Γεωγραφία της Ηπείρου, Βιέννη, 1819
  • Καλλιόπη· αγγελίες φιλολογικάς επαγγέλλεται περιοδικώς αναγγέλλειν, Βιέννη, 1820
Ε. ΑΜΥΓΔΑΛΑΚΗ 
Α. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ


 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία


  • Αραβαντινός Π., (1960), Βιογραφική συλλογή λογίων της Τουρκοκρατίας, (επιμέλεια Κ.Θ.Δημαράς), Ιωάννινα.
  • Βρετός A., (1968), Νεοελληνική Φιλολογία, Αθήνα.
  • [ΜΕΕ=]. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Αθήνα, 2η έκδοση, τόμος 22.
  • Σκλαβενίτης Τρ., (1995), Η σχολική βιβλιοθήκη το 19ο αιώνα. Η Βιβλιοθήκη του Γυμνασίου Ναυπλίου (1833-1935), Αθήνα.