×

Σημείωση

Δεν σας επιτρέπεται να τροποποιήσετε αρχεία
ΕπεξεργασίαEdit

Λεξικόν

ιδέαι σωματικών όντων

η ιδέα της εκτάσεως και της στερεότητος καθ’ εαυτές φθάνουν να σχηματίσουν την ιδέα του σώματος. Είναι τόσο συνδεδε­μένες με την ιδέα του σώματος, που δεν μπορούν να χωριστούν από αυτό χωρίς να αναιρεθεί η έννοια του ιδίου του σώματος. Και αυτό επειδή η στερεότητα δεν μπορεί να κατανοηθεί χωρίς την έκταση, διότι η ιδέα της στερεότητας δεν είναι παρά κάποιος αριθμός μορίων του σώματος, τα οποία κατέχουν ισάριθμα μόρια διαστήματος, αποκλείοντας κάθε άλο μόριο ετέρου σώματος. Και μόνη η ιδέα της εκτάσεως είναι ικανή να συγκροτήσει το σώμα, αλιώς θα έπρεπε να θεωρήσουμε ως σώμα και το κενό. Γι’ αυτό η έκταση και η στερεότητα ονομάζονται ουσιώδεις ποιότητες του σώματος, επειδή δεν μπορούν να αρθούν από το σώμα χωρίς αυτό να φθαρεί. Αντίθετα οι άλες ποιότητες, όπως οι οσμές, οι χυμοί, οι ήχοι, το θερμό, το ψυχρό, τα χρώματα, ονομάζονται και συμβεβηκότα, επειδή γίνονται και απο­γίνονται χωρίς τη φθορά του σώματος. Η έκταση και η στερεότητα ονομάζονται ακόμη ποιότητες πραγματικές, επειδή πραγματικώς υφίστανται στα σώματα. Οι άλες ονομάζονται φαινόμενες, επειδή οι οσμές, οι χυμοί, οι ήχοι, κ.λπ., αν και μας φαίνεται ότι υφίστανται στα σώματα, στην πραγματικότητα όμως δεν υφίστανται. Διότι σε αυτά τα σώματα δεν υπάρχει τίποτε άλο και κυρίως δεν υπάρχει παρά μια διάθεση και ένας σχηματισμός μορίων κατάληλων να προξενήσουν στα όρ­γανα των αισθήσεων μια κάποια κίνηση. Η έκταση δεν είναι παρά αναφορά συ­νύπαρξης πολών μερών ενωμένων μαζί και η στερεότητα δεν είναι παρά απουσία του διαχωρητού ή ύπαρξη ενός σώματος σε συγκεκριμένο διάστημα, από το οποίο κάθε άλο σώμα αποκλείεται. Όμως επειδή βρίσκονται πραγματικά σε κάθε σώμα, τόσο η συνύπαρξη των μερών όσο και το αδιαχώρητο, δικαίως οι ποιότητες αυτές ονομάσθηκαν πραγματικές.

172-173